به گزارش سبزوارنیوز ، منطقه قره‌باغ تا پیش از جدایی از ایران طی عهدنامه گلستان (۱۸۱۳ میلادی) یکی از ولایت‌های ایران در شمال رود ارس در کنار شیروان و گنجه و داغستان و ایروان و ... بود.
در منابع و نقشه‌های مختلف تاریخی به این موضوع اشاره شده و یکی از مهمترین اسناد در این زمینه، نامه شاهرخ پسر تیمور لنگ به سلطان مراد عثمانی است. شاهرخ در این نامه پارسی قره‌باغ را بخشی از ایران ذکر کرده و عبارت «قره‌باغ ایران» را در متن نامه بکار برده است.
قره‌باغ تا پیش از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ میلادی روسیه، بخشی از دولت روسیه تزاری بود و پس آن نیز تا سال ۱۹۲۰ میلادی به صورت مستقل از طرف شورایی رهبری ارمنی، رهبری شد.
با روی کار آمدن بلشویک‌ها و در سایه فضای انقلابی دولت‌های مستقلی در قفقاز شکل گرفت.
در ماه می سال ۱۹۱۸ میلادی حزب مساوات به رهبری محمدامین رسول‌زاده با حمایت دولت عثمانی و در سایه کوتاهی و ضعف اواخر دولت قاجاریه، اقدام به سرقت نام آذربایجان از روی استان‌های شمالغربی ایران کرد و دولت و کشوری به نام «جمهوری دمکراتیک آذربایجان» را در شمال ارس تشکیل داد.
تا پیش از آن تاریخ هرگز دولت و کشوری به نام آذربایجان در شمال رود ارس وجود نداشت.
همچنین به شکل همزمان دولت دیگری تحت عنوان «جمهوری ارمنستان» در شمال رود ارس شکل گرفت.
پایتخت هر دو دولت در سال ۱۹۲۰ میلادی به اشغال نیروهای شوروی درآمد و هر دو دولت تحت حاکمیت اتحاد جماهیر شوروی قرار گرفتند.
در آن دوره‌‌ی دو ساله (۱۹۱۸ تا ۱۹۲۰ میلادی) قره‌باغ تحت حاکمیت هیچ کدام از دولت‌های ایروان و باکو نبود. البته شورای رهبری قره‌باغ در یک رای‌گیری تصمیم به پیوستن به جمهوری ارمنستان را داشت که با اشغال ایروان و باکو و قره‌باغ از طرف نیروهای شوروی، هرگز محقق نشد.
در سال ۱۹۲۳ میلادی استالین با عدم توجه به نظر شورای رهبری قره‌باغ و با حفظ خودمختاری قره‌باغ، آن منطقه را به «جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی» سپرد.
در این تصمیم استالین، چهره‌های پرنفوذ باکویی بمانند نریمان نریمان‌اف، عضو دفتر مرکزی حزب کمونیست روسیه تاثیرگذار بودند.
در سال ۱۹۸۹ میلادی آخرین سرشماری منطقه قره باغ کوهستانی، پیش از فروپاشی شوروی و فراگیر شدن جنگ‌های باکو و ایروان، انجام پذیرفت.
در این سرشماری جمعیت ارمنی‌های قره‌باغ کوهستانی ۱۴۵۵۹۳ نفر برابر با ۷۶.۴ درصد کل و جمعیت مسلمانان ۴۲۸۷۱ نفر برابر با ۲۲.۴ درصد کل جمعیت، شمارش شده بود.
حدود ۱.۲ درصد هم از تبارهای دیگر بمانند روس‌ها و آشوری‌ها و ایزدی‌ها بودند.
انتهای پیام/د
