به گزارش سبزوارنیوز ، دکتر افشار سلیمانی، کارشناس و استاد روابط بین‌الملل و مسائل قفقاز و سفیر سابق ایران در باکو، ضمن تشریح عوامل موثر بر شکست‌های اخیر نظامیان ارمنستان از ارتش جمهوری آذربایجان، پیشنهادات مهمی را برای حفظ مناطق آزادشده این کشور در قره‌باغ و تحقق حاکمیت ملی و تمامیت ارضی این کشور ارائه کرد که مشروح آن در ادامه می‌آید.
بیش از سه دهه از اشغال قره‌باغ و مناطق پیرامون آن که شامل بیش از بیست درصد از اراضی آذربایجان می‌شود، از سوی ارمنستان می‌گذرد. سال جدید شاهد چندین درگیری بین دو کشور در این منطقه بوده‌ایم. از تاریخ 27 سپتامبر سال جاری و در پی نقض چندین باره آتش‌بس 26 ساله -که برپایه قرارداد بیشکک صورت گرفته است- توسط نظامیان ارمنستان، ارتش آذربایجان با پیشروی در مناطق زنگیلان، جبرائیل، فضولی، سواقوشان، قبادلی، آغدره و غیره، شهرها و روستاهای بسیاری را آزاد کرد.
بهترین دستاورد اخیر آذربایجان در این مرحله دستیابی به اراضی هم‌مرز خود با ایران در ناحیه آغبند، زنگیلان و پل خداآفرین و ارتباط مجدد مرز 132 کیلومتری با این کشور است که 27 سال در اشغال ارمنستان قرار داشت. الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان نیز این موفقیت را به هموطنانش و همچنین مردم ایران تبریک گفت. این مرحله از درگیری‌ها، به دلایل زیر، مرحله جدیدی از تحولات در مناقشه قره‌باغ به شمار می‌رود.
درگیری اخیر در شرایطی آغاز شد که جامعه بین‌المللی شاهد اوضاع بحرانی بلاروس و اوکراین و مشغولیت روسیه با تحولات این دو کشور و همچنین سوریه، دل‌مشغولی ترامپ به انتخابات آمریکا، شرایط ناشی از بحران کرونا در منطقه و جهان، عدم ضایت ولادیمیر پوتین از نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان بود. هویت غیرقره‌باغی پاشینیان و اختلافش با ارامنه این منطقه، کاهش محبوبیت او نزد هوادارانش به دلیل عدم تحقق وعده‌های انتخاباتی نیز مزید بر علت شد.
از موارد فوق مهم‌تر؛ احیای روحیه ملی مردم جمهوری آذربایجان پس از تهاجم ماه ژوئیه ارامنه به منطقه طاووس (واقع در نزدیکی مسیر عبور خطوط لوله نفت و گاز باکو-تفلیس-جیهان و باکو-تفلیس-ارزروم و تاناپ) و برگزاری میتینگ‌های مردمی در شهر باکو و درخواست آنها برای آزادسازی اراضی کشورشان بود. اعلام آمادگی بسیاری از جوانان و میانسالان آذربایجان برای عزیمت به جبهه‌های نبرد، باعث شد ارتش این کشور، فرصت را غنیمت بشمارد و برای آزادسازی قره‌باغ اشغالی از دست ارمنستان اقدامات جدی‌تری انجام دهد.
نقش حمایت ترکیه از آذربایجان در موفقیت‌های ارتش این کشور نیز انکارناپذیر است. پس از برگزاری مانور نظامی مشترک دو کشور در نخجوان و باکو و متعاقب آن تهاجم نظامیان ارمنی به شهر طاووس بسیاری از مستشاران و همچنین مهمات نظامی ترکیه در آذربایجان باقی ماندند. ترکیه پیشتر نیز با فروش تجهیزات، به‌ویژه پهپادهای بایراکتار به جمهوری آذربایجان سبب شد روحیه مسئولین سیاسی، ارتش و مردم این کشور نیز تقویت شود.
جمهوری آذربایجان با افزایش بودجه دفاعی در سال‌های اخیر که با بودجه سالانه کل ارمنستان برابری می‌کند، ارتش خود را از حیث پرسنلی و لجستیکی بیش از پیش تقویت و با خرید تجهیزات و تسلیحات از روسیه، اسرائیل، اوکراین، ایران، پاکستان و غیره کفه ترازوی نظامی را به نفع خود سنگین‌تر کرده است. بنابراین باید گفت که ارتش جمهوری آذربایجان با نسل پنجم سلاح‌هایی وارد نبرد شده که ارمنستان فاقد آنهاست.
مزید بر همه نکات مذکور، اقتصاد آذربایجان و شرایط عمومی این کشور نیز بسیار بهتر از ارمنستان است. مهاجرت مردم ارمنستان در سال‌های اخیر افزایش و جمعیت این کشور کاهش یافته است، تا جایی که نیکول پاشینیان در سه هفته اخیر درگیری‌ها از نیروهای احتیاط و حتی زنان این کشور درخواست کرد عازم جبهه‌ها شوند.
مولفه بسیار مهم و حائز اهمیت در این مرحله، عدم دخالت روسیه -البته تاکنون- به نفع ارمنستان بوده است که عامل موثری در پیشروی‌های ارتش آذربایجان محسوب می‌شود. ولادیمیر پوتین درخواست پاشنیان برای اجرای قرارداد دوجانبه و پیمان امنیت دسته‌جمعی بین مسکو و ایروان را رد و اعلام کرد نیروهای ارتش جمهوری آذربایجان وارد اراضی خودش شده‌اند نه ارمنستان.
حملات تحریک‌آمیز و موشکی ارمنستان به شهرهای گنجه، مینگه چویر، ترتر، قبله، کردامیر، خیزی و آبشوران نیز نتیجه نداد، چون جمهوری آذربایجان دست به عمل نظامی متقابل نزد تا فرصت ورود احتمالی ارتش روسیه به نفع رقیب ارمنی فراهم نکند. این درحالی است آذربایجان طبق ماده 51 منشور سازمان ملل متحد مبنی بر حق دفاع مشروع، اجازه مقابله به مثل با این حملات ارمنستان را داشت.
