چهارماه از ورود مهمان ناخوانده ای به نام کرونا می گذرد شیوع ترکتازانه و مغول گونه ای که سبب شد بیش از ۸ میلیون نفر را در جهان مبتلا کرده و جان بیش از ۴۵۰ هزار نفر را نیز در جهان قبضه کند، حالا فقط یک شبح سرگردان در کوچه پس کوچه ها نیست و دارد بنیان اقتصاد و صنعت را فرو می بلعد.
به همین بهانه با مسعود شیرین‌کلام کارشناس صنعت گردشگری همکلام شدیم و پای صحبتش نشستیم تا آثار سوء این شیوع فاجعه بار را بر این صنعت از زاویه ای دیگر جویا شویم و بشنویم اگرچه او نیز معتقد است کرونا یکی از بزرگترین اثرات سوء خود رابر پیکره ی صنعت گردشگری و صنایع وابسته به آن است گذاشته است.
مسعود دلایل متعددی را در این گفت وگو برمی شمرد که از منظر او نخستین دلیل و به زعم بسیاری، مهم‌ترین دلیل این است که بنیان گردشگری بر مبنای جابه‌جایی است، حال آنکه «کرونا» محدودیت جابه‌جایی یا mobility را در جوامع مختلف ایجاد کرده است و به تبع همین تأثیر منفی اش، این صنعت را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار داده است.
سبزوارنیوز: چرا گردشگری بیشترین آسیب را متحمل شد؟
شیرین کلام: این صنعت به‌شدت به تعاملات انسانی وابسته است و از آنجا که ویروس کرونا قابلیت انتشارش براساس همین تعاملات تعریف‌شده و به نوعی تعاملات بیشتر، باعث می‌شود سرعت و قدرت انتشار آن بیشتر باشد، پس مشاهده می کنید که بزرگترین آسیب دیده بحران کووید ۱۹ گردشگری خواهد بود.
آیا بحران قابل کنترل هست؟
بنابراین محدودیت‌های قانونی و محدودیت‌های عقلایی، منجر به این شد که این صنعت شدیدا تحت‌تاثیر قرار گیرد و میزان سفرهای گردشگران نه تنها در محدوده جغرافیای کشورمان، بلکه در تمام دنیا تقریبا به صفر برسد.
در نتیجه عناصر مختلف و بخش‌های مختلف این صنعت دچار بحران شده که از آن جمله می‌توان به صنعت هتلداری و اقامت، صنعت پذیرایی و حمل‌ونقل اشاره کرد. در نتیجه، می‌توانیم بگوییم که این دو مساله مهم‌ترین عواملی بودند که باعث شدند صنعت گردشگری تاثیرپذیری بیشتری نسبت به صنایع دیگر از شیوع بیماری کرونا داشته باشد.
سبزوارنیوز: درس هایی که کرونا داد آیا می توان امیدوار بود از این رویداد تلخ چیزهایی آموخته ایم؟
شیرین کلام: اگر به این اتفاق به‌عنوان یک بحران نگاه کنیم، نتیجه این است که صنعت گردشگری و اساسا اقتصاد ما، آمادگی لازم برای مواجهه با این نوع بحران‌ها را نداشته و ندارد و بر این اساس باید از این اتفاق دولت و سیاست‌گذاران و حتی فعالان کسب‌وکارها درس بگیرند و مکانیسمی را تعریف کنند که آمادگی بحران‌های احتمالی آتی را داشته باشند.
کسبوکارهای گردشگری باید در این دوران به تجدید ساختار و بازسازی خود بپردازند و به مسئولیت اجتماعی هم توجه داشته باشند، به‌ویژه کسبوکارهای بزرگ‌تر که از توان مالی، فنی و انسانی بیشتری برخوردار هستند، باید از کسبوکارهای کوچک‌تر حمایت کنند تا آنها بتوانند به حیات پس از کرونا ادامه بدهند.
سبزوارنیوز: به اهمیت کارآفرینی و ایجاد اشتغال گردشگری واقفیم، نقش عناصر را در این رویداد چگونه ارزیابی می کنید؟
شیرین کلام: این مسأله نباید اصل سیستم صنعت گردشگری را خیلی تحت‌تاثیر منفی قرار دهد، چون مقطعی و گذرا است. اگر یک نگاه استراتژیک درستی به این قضیه داشته باشیم، متوجه می‌شویم که کسب‌وکارها به همدیگر وابسته هستند و اساسا این صنعت در فضای رقابتی، می‌تواند بهتر عمل کند و حذف یا از دست دادن کسبوکارهای کوچک بازار، عملا منجر به موفقیت کسبوکارهای دیگر نمی‌شود.
براساس تئوری بازی (نظریه بازی در تلاش است تا به‌وسیله ریاضیات، رفتار را در شرایط راهبردی یا در یک بازی که در آنها موفقیت فرد در انتخاب کردن، وابسته به انتخاب دیگران است، برآورد کند) می‌توان این نگاه را تبیین کرد که این عناصر در سیستم گردشگری نقش‌های فعالی دارند و می‌توانند منجر به تحریک بازار شوند، بنابراین در این زمینه یعنی مدیریت بحران کرونا هم باید به نقش دولت و هم نقش بخش‌خصوصی به درستی پرداخته شود تا بتوانیم در آینده در صورتی که بحران‌های اینچنینی پیش آمد، آمادگی لازم را داشته باشیم و بتوانیم با حداقل خسارت‌های ممکن از این‌گونه بحران‌ها عبور کنیم.
سبزوارنیوز: برای خروج چه تمهیداتی می شود داشت؟ یا پیش بینی کرد...
شیرین کلام: اکنون باید استراتژی برون‌رفت از وضعیت کنونی صنعت گردشگری، به تدوین برنامه‌های درون استانی در دستور کار قرار گیرد و بدان توجه بیشتری شود؛ زیرا مراودات بین‌المللی به حداقل ممکن رسیده و شکل جدید گردشگری در دوران کرونا؛ حمایت بنگاه‌های دولتی و خصوصی بزرگ از کسبوکارهای کوچک با تکیه بر گردشگری الکترونیک و مکانیزه شدن گردشگری است.
برخی پیشنهادها و راهکارها
مسعود شیرین کلام در پاسخ به پرسش پایانی الفباخبر درخصوص راهکارهای برون رفت نیز چنین می گوید:
این ۶ مورد نه تنها راهکار کوتاه مدت بلکه پیشنهاداتی هستند که استراتژی ما را باید شکل دهد آن هم در مقابل بحران های احتمالی آتی.
الف- تشکیل ستادهای مقابله با بحران گردشگری متناسب با اقلیم و وموقعیت هراستان با حضور همه فعالان صنعت گردشگری بخش دولتی و بخش‌خصوصی به تاب‌آوری و برون‌رفت از وضعیت رکود و توسعه پایدار گردشگری کمک خواهد کرد.
ب- طراحی بسته‌های ۱۰ تا ۱۵ ماهه برای رونق گردشگری داخلی یا درون استانی با بهره‌گیری از رویدادهای محلی و ظرفیت‌های گردشگری بومی domestic است، زیرا امیدی به ورود گردشگر خارجی نیست و حجم سفرهای داخلی بین استانی نیز پایین‌تر از سال‌های قبل است ولی رونق گردشگری درون استانی با پروتکل‌های بهداشتی قابل بازبینی و احیا است.
ج- در مقطع کنونی تشکیل انجمن‌ها و تشکل‌های موازی گردشگری، کمکی به اوضاع کرونازده گردشگری کشور نخواهد کرد. تشکل‌های گردشگری هرکدام قوانین و معادلات تخصصی خود را دارند و سخت است که بشود یک نسخه واحد برای فعالان و ارکان شش‌گانه گردشگری اعم از مراکز اقامتی، حمل‌ونقل، پذیرایی، صنایع‌دستی، خدمات و سلامت پیچید. باید در راستای ایجاد تسهیلات سفر، حمایت از استارت‌آپ‌ها، سهمیه بنزین تشویقی، مشاوره رایگان، ایجاد پنجره واحد گردشگری، تدوین نقشه جامع گردشگری و امیدبخشی به سرمایه‌گذاری در گردشگری تلاش کرد.
د- در آستانه آغاز به‌کار مجلس یازدهم شورای اسلامی، تشریح و تبیین اوضاع آسیب‌دیده گردشگری از کرونا و لزوم حمایت قانون‌گذاران در برنامه‌های آینده و درخواست مطالبات گردشگری و اصلاح حمایت‌های اعلام شده مالی کم‌بهره وابلاغ مجدد آن به ارکان اجرایی کشور از وظایف وزارت گردشگری و تشکل‌های بخش‌خصوصی کشور است.
ه- بهره‌گیری از نیروی انسانی خلاق و کارآزموده، حذف مدیران انتصابی، انتخاب مدیران متعهد لایق و اجرایی، احترام به خرد جمعی به‌جای تصمیم‌گیری فردی در این وضعیت گردشگری کرونا موجب تحول خواهد شد.
و- مرمت و بازسازی میراث‌فرهنگی و ابنیه تاریخی، پاکسازی طبیعت و محیط‌زیست خشکی و آبی، آموزش فرهنگ تولید و مصرف مسوولانه، بالابردن مهارت‌ها و کیفیت صنایع‌دستی و مشاغل خانگی، مسوولیت‌پذیری اجتماعی و... یکی دیگر از فرصت‌هایی است که کرونا برای صنعت گردشگری پیش آورد.
انتهای پیام/د
