گردشی در شهر داشتیم که بخشی از آن برای خودم که متولد و ساکن قم هستم تازگی داشت.
بخشی از این بازدید در جستجوی سلاطین مدفون در قم بود. بلحاظ سابقه ذهنی، آدرس تمامی را می دانستم اما متاسفانه هیچ اثر و نشانه ای که بتوان به دانشجوی رشته تاریخ آدرس بدهی وجود ندارد.
پادشاهان صرف نظر از نوع عملکردشان بخشی از هویت و تاریخ مردم ایران هستند. باید اثری باشد تا به نقد بنشینی و قضاوت کنی . آنچه را که امروز داعش در محو آثار باستانی سرزمین سوریه و عراق انجام می دهد ما سالهاست که اجرایی کرده ایم.
درقم آثار باستانی چند هزار ساله موسوم به تپه های قلی درویش در مسیر جمکران وجود دارد که بخش اعظم آن نابود شده و بخش دیگر در حال نابودی است.
کوه موسوم به قیز قلعه سی یا قلعه دختر وجود دارد که آتشکده یا عبادتگاه پیروان آیین میترا بوده است. تمام این قلعه بدست کاوش گران غیرمجاز همانند لانه زنبور سورا خ سوراخ شده است و دیواره های آهک و ساروج آن همچنان مقاوم و سرفراز ایستاده تا روایتگر تاریخ کهن ایم مرز و بوم باشد.
اما گزارش اصلی: سلاطین مدفون در حرم مطهرحضرت معصومه س قم
1- شاه صفی اول، پسر صفی میرزا پسر شاه عباس کبیر، نامش سام میرزا بوده، و چون به تخت سلطنت نشست، نام خود را شاه صفی نهاد. وی در 17 سالگی به سلطنت رسید و سال 1052 هـ .ق در 31 سالگی وفات کرد. جنازه‌اش را به‌قم حمل کردند و در ناحیه جنوبی حرم مطهر، مدفون شد. سابقا روی قبرش صندوق بزرگی بود، ولی اکنون در رواق زنانه واقع شده و قبرش با سطح رواق مساوی است و صندوق قبرش که در آن ظریف‌کاری‌هایی شده است در موزه آستانه می باشد.
2- شاه عباس دوم، پسر شاه صفی، در 10 سالگی به سلطنت رسید و سال 1077 در خسروآباد دامغان وفات کرد و جنازه‌اش را به قم حمل نمودند و در ناحیه جنوب غربی حرم، جایی که اکنون به‌نام مسجد امام خمینی است دفن کردند. دیواره های این مقبره تمام سنگ مرمر با نقاشی گل و گیاه است . از قبر اثری نیست اما یک سنگ مرمر به شکل مستطیل در وسط مسجد معرف قبر است .
3- شاه سلیمان، پسر شاه عباس ثانی، سال 1105 در 49 سالگی از دنیا رفت. جنازه‌اش را به‌قم آوردند و در بقعه‌ای که در ناحیه جنوبی مسجد بالاسر است، به خاک سپردند( دقیقا محلی که اکنون قبر علماست. شهید مطهری علامه طباطبایی و سایر مراجع مدفون در حرم.
4- شاه سلطان حسین، پسر شاه سلیمان، که در سرای سلطنتی به دست اشرف افغان کشته شد، جنازه بی‌سرش را به قم حمل کردند و در قسمت جنوبی مسجد بالاسر در کنار قبر شاه سلیمان دفن نمودند.
5- فتحعلی شاه قاجار سال 1250 در 67 سالگی در اصفهان وفات نمود و جنازه‌اش را به قم حمل و در طرف شمال صحن کهنه در بقعه مخصوصی (که خودش در حال حیاتش آنجا را ساخته بود) مدفون شد. الان تبدیل به یک دفتر اداری شده اما گچبری های زیبای هنری آن پابر جاست. سنگ قبربرجسته با تصویر حکاکی شده به موزه منتقل شده است.
6- محمدشاه قاجار، پدر ناصرالدین شاه، سال1264 در تجریش وفات یافت و جنازه‌اش را به قم حمل و در قسمت غربی صحن کهنه در بقعه‌ای که جنب راهرو و مدرسه مادرشاه بود دفن نمودند. این مقبره نیز به دفتر اداری تبدیل و سنگ قبر به موزه منتقل شده
7- مقبره خصوصی مهد علیا مادر ناصرالدین شاه است که به کارگاه تولید آچر مسی برای ساخت گنبد و گادسته تبدیل شده است (تولیت آستانه قم قصد داشت آنرا کلا تخریب و به راهرو بین حرم و مسحد اعظم تبدیل کند که با مقاومت میراث فرهنگی انجام نشد)
8- در ضلع شمال شرقي صحن عتيق (ايوان طلا), آرامگاه پدر مستوفي الممالك از رجال مشهور دوره قاجار قرار دارد. بنا توسط شاه بيگم صفوي احداث گرديده است و در سال 1245ه.ق به دست فتحعلي شاه قاجار تعمير و ايوان آن تزئين گرديد. گچبري آرامگاه به صورت بسيار نفيس توسط ميرزا يوسف خان مستوفي, فرزند مستوفي انجام گرفته است. که آنهم به دفتر کار امور رایانه ای و اینترنت حرم تبدیل شده است
گزارشات دیگری هم هست که در فرصت های بعدی تقدیم خواهم کرد.
امضاء محفوظ
انتهای پیام/د
