۱۳ شهریور سالروز درگذشت مهندس علیقلی بیانی ( زاده ۱۵ بهمن ۱۲۹۱ تهران – درگذشته ۱۳ شهریور ۱۳۸۸ تهران) ، مهندس سدسازی و أب رسانی، اهل فلسفه و عرفان و أخرین دبیرکل حزب ایران پیش از من است.
قایم مقام دبیر کل ( مرحوم مهندس نطام الدین موحد ) قبل از شادروان مهندس بیانی از دنیا رفت و این بنده بر اساس نتایج رای گیری در أخرین پلنوم حزب ایران که در خانه ابراهیم منتصری برگزار شد، جانشین ان بزرگوار شدم. به قول حافظ :
دور مجنون گذشت و نوبت ماست
هر کسی پنج روزه نوبت اوست
مهندس بیانی، ایدئولوگ و دبیرکل حزب ایران، بود و من در پنجاهمین سال تاسیس حزب مقاله او در باب مرام و مشی سیاسی و تاریخچه حزب ایران را در مجله حافظ در مهر ١٣٨٣ ( با ذکر نام مهندس موحد پس از مهندس بیانی در صفحات داخلی اما فقط با نام و عکس مهندس بیانی برروی جلد مجله ) چاپ کردم.
من مهندس بیانی را از ١٣٤٥ در حلقه حواریون استاد مشترکمان استاد محمد سنگلجی در کنار سرهنگ جهان بگلو شناختم. علاوه بر تعلق حزبی به مکتب سوسیال دموکراسی توام با علایق عرفانی و مذهبی، مراودات فلسفی و فکری با هم داشتیم. او از جهت شغلی، مهندس هیدرولیک، مهندس سد گلپایگان، مدیریت سدهای کرج و سپیدرود و مدیرعامل سازمان آب و برق منطقه‌ای سپیدرود و عضو کمیته خواربار و کشاورزی جهانی بود. از جهت تبار و نسب، از نوادگان میرزایوسف بیان‌الممالک تبریزی و از طرف مادری از فرزندزادگان علیقلی میرزا اعتضادالسلطنه ( وزیر علوم ناصرالدین شاه و پسر فتحعلی‌شاه بود.
وی تحصیلات متوسطه را در تهران به‌پایان برد و اما افزون بر أن در علوم قدیمه، از شاگردان ادیب بجنوردی، شریعت سنگلجی و برادرش استاد ما أقا محمد سنگلجی بود. برای تحصیلات عالیه در ۱۳۱۱ جزو محصلین اعزامی به‌فرانسه رفت و در أنجا یار غار احسان طبری شد و تحت تاثیر او چنان که خودش به من گفت، چندین سال به کلی بی دین شده بود.
در فرانسه، تحصیلاتش را در رشته مهندسی هیدرولیک با گرایش "مکانیک مایعات" در دانشکده علوم «گرنبل» دنبال کرد و از استادانی چون پروفسور دانل، گس وکتن بهره برد.
او در ۱۳۱۷ به ایران بازگشت، پس از مدتی فعالیت به‌عنوان معاون فنی در اداره آب شهرداری، به ریاست آن اداره منصوب شد. با تأسیس مدرسه مهندسی هنرسرای عالی که بعدها «پلی‌تکنیک» نام گرفت، به تدریس هیدرولیک پرداخت. در ١٣٢٣ درکنار تعدادی دیگر از دانش آموختگان دانشگاه های اروپا از اعضای موسس حزب ایران بود.
در ۱۳۲۴ از طرف شورای فرهنگی بریتانیا British Coucil به‌عنوان پژوهشگر به‌لندن رفت و در امپریال کالج مشغول پژوهش شد.
او در ۱۳۲۵ به‌تهران بازگشت و در ۱۳۳۰ به‌سمت مدیرکل شهرداریهای وزارت کشور منصوب شد. در این سمت برای تهیه و تنظیم مواد لایحه قانونی اصلاح قانون شهرداریها تلاش ورزید و در ۱۳۳۱ در دولت دکتر مصدق، بانک ساختمان را تأسیس کرد و رئیس هیئت مدیره آن شد.
آثار متعددی از این استاد برجسته باقی مانده است که از آن‌جمله میتوان به تألیف کتاب‌های «جریان سیلابی در انحنای انهار مربعی» به‌زبان فرانسه , «طول نفوذ بندها» به‌زبان انگلیسی, «شناخت برتری پروژه‌ای آبیاری»، «طریقه توزیع اعتبارات قبل از حصول اطلاعات تفصیلی» ، «سیاست استفاده از منابع آب کشور» ، «دانش و آرمان» و مهمتر از أنها «منطق ایمانیان در مارکسیسم "، «منطق عشق عرفانی»، «منطق نیایش» ، «زندان اندیشه در حدیث نفس بهمنیار» و ترجمه کتاب‌های «رام کردن قدرت» برتراند راسل سرشناس ترین فیلسوف انگلیسی ، «فیزیک و فلسفه» سر جمیز هاپوود جینز فیلسوف و ریاضی‌دان انگلیسی، «پژوهش در نهاد زمان و اثبات اختیار» و «تحول خلاق» و «ماده و یاد» هانری برگسن اشاره کرد.
انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در زمان ریاست دکتر مهدی محقق، به‌پاس خدمات علمی و فرهنگی وی، مراسم بزرگداشتی در آبان ۱۳۸۰ برای او به‌عنوان یکی از مفاخر ایران زمین ، برگزار کرد که من و مرحوم ادیب برومند هم در أن نشست شرکت داشتیم.
مهندس علیقلی بیانی در ۹۷ سالگی در ١٣ شهریور ١٣٨٨ در تهران درگذشت و من در تشیبع پیکر او از منزلش در کامرانیه، کوچه طاووس که میعادگاه سالیان حزب ایران بود، شرکت داشتم و مصاحیه ان روز من در حق او با خبرگزاری فارس ثبت تاریخ است و هر کس بخواهد می تواند أن را در فضای مجازی مطالعه کند.
سید حسن امین
تهران، ١٣ شهریور ١٤٠٠
انتهای پیام/د
