- تلاش دولتهای یازدهم و دوازدهم برای ایجاد و برقراری رابطه با ایالات متحده امریکا و همپیمانان غربیاش از یک سو، و طرح موضوع عقد قرارداد استراتژیک با چین و نیز اعلام آمادگی در تجدید معاهده همکاریهای جامع با روسیه از سوی دیگر، که گویای ناامیدی از امریکا و غرب در مسیر اجرای تعهدات برای حفظ برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) میباشد، شرایطی را بوجود آورده است که در ظاهر به وضعیت "آچمز" در بازی شطرنج، شباهت دارد.
اما آیا واقعیت همین است که از ظواهر امر مشهود است؟
- در یک محاسبه ساده اما واقعگرایانه میتوان ادعا کرد که ایران از ظرفیتهای فرهنگی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بالایی برای ایجاد و برقراری روابط سازنده و غیر مخرب با همه کشورهای جهان برخوردار است اما اکنون باید دید که چرا علیرغم بهرهمندی از ظرفیتهای عمیق و گسترده، به وضعیت امروزی دچار گشته است؟
- نداشتن ظرفیتهای لازم و بهره نبردن از ظرفیتهای موجود و مطلوب، نتایج واحدی را در بر خواهد داشت و هیچ تفاوتی در بدست آوردن نتیجه ندارد زیرا در هر دو صورت، کاربردی متصور نیست که در نتیجه آن، خروجیهای متفاوتی را شاهد باشیم.
- ایران در دو جبهه دیپلماسی محض (روابط بینالدول) و دیپلماسی عمومی (روابط بینالملل)، تقریبا از ادبیات واحدی استفاده میکند و این در حالی است که قواعد حاکم بر روابط بینالدول (دولتها) و آنچه در روابط بینالملل (ملتها) جریان دارد، به طرز فاحشی با هم تفاوت دارند.
وقتی در این دو حوزه، ادبیات مشترکی را جاری و ساری میسازیم، بطور طبیعی نباید در انتظار نتایج قابل تفکیکی باشیم زیرا بکارگیری ادبیات مشترک در گفتار و کردار فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، خروجیهای مشترکی را نیز در پی خواهد داشت.
- اگر در کنار مواضع تند و قاطعی که در دیپلماسی محض بکار میبریم، به دیپلماسیعمومی که میتوان به نوعی آن را دیپلماسی نرم دانست، نیم نگاهی هم داشته باشیم، بسیاری از چالشهای امروزی را شاهد نخواهیم بود و این درحالی است که همیشه در اعلام مواضع خود در فضای سیاست خارجی، چنین اعلام کردهایم که حساب ملتهای دنیا با دولتهایشان جداست!
هنوز هم زمان لازم برای بهره جستن از ظرفیتهای دیپلماسی عمومی وجود دارد و این ضرورت هم احساس میشود، دستگاههایی که وظیفه شناسایی و بکارگیری دیپلماسی عمومی را برعهده دارند، با سرعت و دقت بالا، خلاءهای موجود در دیپلماسی محض را پر کنند.
- ما نیازمند روابط سازنده و مفید با همه کشورهای جهان در چارچوب قوانین و مقررات بینالمللی هستیم و در این راه منابع و ابزار بسیاری نیز در اختیار داریم.
پس بیش از این، درنگ، جایز نیست!
انتهای پیام/د
